Ethyleenoxide: de schande voorbij

Wie mij kent, weet dat ik mij blauw erger aan de aanpak rond ethyleenoxide (ETO).

Onderstaande brief werd verstuurd aan Mevrouw Ursula von der Leyen, voorzitster van de Europese Commissie.

Beste mevrouw,

Sinds september 2020 worden we wereldwijd geconfronteerd met de ethyleenoxide (ETO) problematiek. Zoals u weet ging de bal aan het rollen na een melding vanuit België over hoge concentraties ETO in sesam, afkomstig vanuit India.

Wat we het afgelopen jaar als gevolg daarvan zagen, tart alle verbeelding: nagenoeg alle types levensmiddelen afkomstig uit India (sesam, guargom, johannesbroodpitmeel, etc.) bleken “besmet” met ETO.

Ik plaats hierbij de term besmet bewust tussen aanhalingstekens. In de meeste gevallen namelijk ligt / lag de concentratie dermate laag, dat een voedselveiligheidsgevaar niet aan de orde is. Of er zouden consumenten ettelijke kilogram aan sesam moeten consumeren…

De positie van de Europese Commissie is hierbij het voorbije jaar veranderd van “risk based” naar absolute nultolerantie: bij het vaststellen van om het even welke concentratie moet het desbetreffende product uit de handel genomen worden. Dit betekent dus altijd (aangezien de levensmiddelen uit India zelden producten zijn die als dusdanig geconsumeerd worden) een stroomafwaartse lawine aan product recalls tot bij de consument. Zo zagen we in de media al ettelijke meldingen over recalls aan roomijs, brood, patisserieproducten, vleesproducten, en ga zo maar door.

Ik herhaal: telkens met géén voedselveiligheidsgevaar.

Ik illustreer even met een reëel voorbeeld (naam van de fabrikant bewust achterwege gelaten).

Een mayonaise fabrikant heeft 7 kg johannesbroodpitmeel verwerkt, waarbij uit analyse blijkt 3.6 ppm (mg/kg) aan ETO aanwezig te zijn.

Het johannesbroodpitmeel wordt in de saus verwerkt aan een concentratie van 7 ppm. M.a.w. de concentratie aan ETO in 1g saus, het consumentenproduct dus, bedraagt 25.62 x 10^-12g ofwel 0,000000000002562 g per g saus, wat niet gedetecteerd kan worden via de gebruikte analysetechnieken, en bovendien ver onder de maximum grens ligt van de in 2020 aanvaarde limiet van 0.1 mg/kg.

Het bedrijf in kwestie liet vervolgens 14 contrastalen nemen en analyseren op ETO. Bleek dat in 97% van de getroffen hoeveelheid geen ETO kon gedetecteerd worden, en in 3% een hoeveelheid die, opnieuw, ver onder de 0.1 mg/kg lag.

Gevolg: 135 000 kg saus moest gerecalled worden tot bij de consument.

In de kleine lettertjes van de verzekeringspolis bleek bovendien te staan dat het bedrijf zich niet kon laten verzekeren tegen aanwezigheid “van kankerverwekkende stoffen”. Aangezien op moment van detectie al een groot deel van de getroffen producten geconsumeerd waren, viel de uiteindelijk terug te nemen hoeveelheid “nog mee”: 75 000 euro aan kosten zijn dus sowieso al niet gedekt door de verzekering, en voor rekening van de fabrikant.

Bedrijven worden op deze manier overstelpt met een administratieve last en kosten: tijd en geld die dus niet in iets anders kan geïnvesteerd worden.

Bovenstaand voorbeeld komt van een kleinere producent. Er zijn ook bedrijven die aankijken tegen miljoenenclaims.

En wat met de consument die hierdoor het idee krijgt dat de levensmiddelenindustrie wederom niet te vertrouwen is?

Wat mij nog het meest tegen de borst stoot, zijn de vele honderden, duizenden tonnen aan levensmiddelen die hierdoor weggegooid worden.

Is dat het Europa die claimt een duurzame samenleving te willen creëren (bron: waarden EU, 2003)?

Ik snap het niet goed, en velen met mij, als ik spreek met vertegenwoordigers uit alle takken van de voedselketen.

Wat wil de Europese commissie met dit  nultolerantie-beleid bereiken?

Tonen dat zij het “opneemt” voor de belangen van de burger?

Tonen aan de wereld dat ze een vuist wil maken tegen oneerlijke praktijken?

Ik vind alvast geen zinnig antwoord. Wat ik wel weet, is dat het met voedselveiligheid niks te maken heeft.

Mag ik dus voor 1 keer vragen dat het gezond verstand regeert, en dat de “regeltjes” met een kritische, maar ook realistische blik bekeken worden?

In naam van de ganse levensmiddelenindustrie, in België en daarbuiten, roep ik u op om deze waanzin te stoppen.

Hoogachtend,

Alexander Platteeuw