FAVV verplicht omgevingsmonitoring van pathogenen

“In your face” is de module GM4 die het FAVV publiceerde als aanvulling op alle bestaande ACS Gidsen (Autocontrole), met als titel “Beheersing van omgevingspathogenen in voedingsindustrie”. Aha, het begrip Environmental Monitoring zoals jaren geleden geïntroduceerd bij all GFSI standaarden, is nu ook bij het FAVV bekend!

Let op: deze module wordt verplicht van toepassing voor ALLE autocontrolegidsen, en dit vanaf 2 jaar na publicatie (vanaf 7 maart 2025 dus).

Waarover gaat het?

Het is een open deur open trappen om te zeggen dat een preventieve borging van microbiologische gevaren te verkiezen valt boven de routinematige steekproeven van een afgewerkt product. In de fabriekspraktijk betekent dit: zorg dat je omgeving waarin je je levensmiddelen produceert microbiologisch conform is, en je eindproduct zal dit “automatisch” ook zijn. Je kan dan wel je best doen om je omgeving zo goed mogelijk onder controle te houden, there is only 1 way om dat te verifiëren, en dat is via environmental monitoring, ofte omgevingsmonitoring dus. We zijn er.

In de GM4 ligt de focus op de pathogenen Salmonella spp. en Listeria monocytogenes. Geen verrassingen daar. Daarnaast moet je, afhankelijk van je sector, ook rekening houden met organismen zoals B. cereus, S. aureus, of andere.

Ook maakt het document een onderscheid tussen passanten, organismen die je slechts eenmalig aantreft in je fabriek, en huisstammen of ook wel persistente stammen genaamd.

Echt interessant wordt het in Figuur 2 waarin een risico classificatie is gemaakt volgens type sector en type productieproces (nat vs. droog), en dit voor de bovengenoemde pathogenen. Zo zie je of het FAVV jouw procesomgeving beschouwt als high, medium, of low risk voor onze vrienden L. monocytogenes of Salmonella spp.

Figuur 3 biedt dan weer een beslissingsboom op bedrijfsniveau aan om te komen tot diezelfde risico inschatting.

Wees gewaarschuwd: zowel de risico evaluatie uit figuur 2 alsook die uit figuur 3 dienen uitgevoerd te worden.

Voorts is er een zeer uitvoerige beschrijving van preventieve maatregelen om microbiologische belasting te vermijden, zeg maar de PRP’s. Dit gaat echter zeer breed: van klassiekers zoals reiniging en onderhoud, tot management commitment. Je kan dit deel eigenlijk beschouwen als een mini-ACS gids, met focus op microbiologie.

Tip: misschien een goed idee om eens te overlopen en te kijken in hoeverre je alle items in je FSMS (food safety management system) hebt opgenomen?

Dit alles leidt tot het bepalen van je monitoringsplan: welke plaatsen hebben een verhoogde focus nodig (de directe contact oppervlakten), in welke zones, met vervolgens de frequentie. Hier grijp je terug naar figuur 2 en figuur 3 om tot tabel 6 te komen.

• High risk = maandelijks
• Medium risk = 4-maandelijks
• Low risk = 6-maandelijks

Let wel: dit is een VOORSTEL: je mag en kan hiervan afwijken i.f.v. jouw specifieke bedrijfssetting.

Klinkt allemaal wat Chinees? Vanaf pagina 45 vind je voorbeelden die de filosofie verduidelijken.

En last but not least: bij herhaaldelijke non-conforme resultaten is het de bedoeling om een gentypering uit te voeren. Welke huisstammen zijn er in je fabriek aanwezig? Via WGS (whole genome sequencing) bijvoorbeeld leg je de stam bloot, en kan je aldus gerichter actie ondernemen.

Samengevat

Deze aanvulling aan de ACS gidsen is een zeer praktijkgerichte handleiding geworden om je pathogenen in je fabriek in kaart te brengen en ze preventief te vermijden. Met voorbeelden en cijfermateriaal krijg je een methodiek aangereikt die je kan inzetten in je operationeel beheer. Ik vind dit een lovenswaardig initiatief!

Dit schrijven is natuurlijk maar een héél beknopte samenvatting. Ik kan me voorstellen dat je toch wat concreter wil weten wat en hoe je nu juist dit aspect van Environmental Monitoring moet aanpakken. Als dat zo is, aarzel dan niet en contacteer me om dit bij jou op bedrijf te komen toelichten, toegespitst op jouw product en jouw proces.