Lessen trekken uit tsunami aan recalls sesam

Zie update van 02/11/20 betreffende extra controles onderaan dit bericht.

Op de website van het FAVV staan tot op de dag van publicatie 14 publieke recalls omwille van een verhoogd gehalte aan ethyleenoxide in sesam, en dat over een periode van een maand gespreid (eerste melding op 15/09). Ook op het RASFF (Rapid Alert System voor Food & Feed) tel ik 32 rapporteringen in de EU.

Waarover gaat het precies?

Het is België die op 9 september 2020 via het RASFF de kat aan de bel bond na het detecteren van te hoge waarden aan het insecticide ethyleenoxide in sesamzaden, afkomstig van 5 leveranciers uit Indië, maar via Nederland ons land binnen gekomen. Niet alleen België en Nederland deelden in de brokken, maar zo maar eventjes 24 EU-lidstaten kregen de bewuste producten op hun grondgebied.

Ethyleenoxide is een genotoxische kankerverwekkende stof na regelmatige consumptie. Ethyleenoxide wordt gebruikt om insecten te bestrijden als ontsmettingsmiddel voor specerijen, kruiderijen en voedingsmiddelen.

Overschrijdingen tot 100x de MRL (0.05 mg/kg) werden vastgesteld. Dat is veel natuurlijk. Dergelijke waarden liggen zelfs ver boven de wettelijke grens van 7 mg/kg in Canada bijvoorbeeld.

Gevolgen voor de ganse voedingsector

Miserie. Gevloek. Kosten.

Tientallen, honderden bedrijven zijn verplicht hun recall procedure in gang te steken en afnemers te informeren over het probleem.

Alle nieuwe loten sesam afkomstig uit India moeten getest worden op de aanwezigheid van ethyleenoxide.

Wat ik mij nu al een hele maand loop af te vragen, is: “Hoe komt het toch dat we na 1 maand nog altijd nieuwe meldingen zien opduiken?”.

Het RASFF heeft zijn nut al meerdere malen al bewezen: als 1 lidstaat een melding doet, kan deze informatie via het RASFF razendsnel aan de overige lidstaten gecommuniceerd worden. Als het Belgische FAVV dus een melding doet, worden op die manieren afnemers in het buitenland in kwestie via hun lokale overheid ingelicht.

Bovendien zou iedere voedingsspeler anno 2020 wettelijk gezien een goed functionerende recall-procedure moeten hebben. Krijg je dus een melding over een lot gecontamineerde grondstoffen, dan moet je toch binnen een korte tijdspanne (4 uur voor de volledige traceerbaarheid) alle sporen kunnen blootleggen.

Recall procedures anno 2020

Edoch, het moet toch zijn dat dit hier en daar scheef loopt, niet? Anders waren we met z’n allen binnen de week van dit hele gedoe verlost geweest. Een goede recall procedure wordt regelmatig getest. Een goede traceerbaarheid zou op vandaag een vanzelfsprekendheid moeten zijn. Uiteraard zitten we in dit specifieke geval hier met informatie die we vanuit Indië moeten krijgen. Als de informatiestroom vanuit die richting niet optimaal is, dan is het natuurlijk logisch dat het niet allemaal zo vlotjes loopt.

Hoe het ook zij, wees voorbereid op dergelijke situaties.

Neem je recall procedure op in je interne audit planning.

Test je recall procedure: hoe snel vinden we alle info? Hoe vlug krijgen we de beslissingsmakers bij elkaar? Hoe goed kunnen we onze klanten bereiken?

Test je traceerbaarheidssysteem… en maak het jezelf niet te makkelijk. Neem levensmiddelen die complex zijn qua samenstelling, qua supply chain, etc. Het heeft geen zin om jezelf wijs te maken dat alles goed loopt op basis van een testje waarvan je op voorhand weet wat de uitkomst zal zijn.

En jij, wil jij eens uitgedaagd worden wat betreft je recall- en traceerbaarheid? Wil je dat ik eens kritisch je systeem kom doorploegen om eventuele zwakke punten bloot te leggen?

Wees niet bang. Wees open. Het helpt je bedrijf op de lange termijn vooruit.

Ik wil een doorlichting van mijn recall- en traceerbaarheid

Ik heb als auditor meer dan 500 audits uitgevoerd, wat maakt dat ik ook meer dan 500 recall- en traceerbaarheidssystemen heb gezien. Ik weet dus vrij goed wat bij jouw situatie past en wat niet werkt.

UPDATE VAN 02/11/20:

Met ingang van 26 oktober 2020 moet 50 % van het sesamzaad uit India worden getest op de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelenresiduen. Elke zending moet vergezeld gaan met een officieel certificaat, waarop staat dat de producten zijn bemonsterd en geanalyseerd met het oog op de controle op aanwezigheid van bestrijdingsmiddelenresiduen in of op producten van plantaardige oorsprong. Verder moet uit alle bemonsterings- en analyseresultaten blijken dat aan de wetgeving van de Unie inzake maximumgehalten aan bestrijdingsmiddelenresiduen is voldaan. De bemonsterings- en analyseresultaten moeten aan het certificaat worden gehecht.

De nieuwe eisen zijn opgenomen in Verordening (EU) 2019/1793. Er geldt een overgangstermijn voor zendingen sesamzaad uit India die het land vóór 26 oktober 2020 hebben verlaten.